Afgelopen jaren heeft Westhoekoverleg inspanningen geleverd om het gebrek aan beleidsaandacht voor het Vlaamse platteland aan de kaak te stellen. Wanneer men er het nieuwe Vlaamse regeerakkoord op na leest, kan men enkel tot de conclusie komen dat dit zijn vruchten heeft afgeworpen.
Twee elementen in het regeerakkoord stemmen de Westhoekburgemeesters bijzonder hoopvol: enerzijds is er de creatie van het openruimtefonds waardoor Vlaamse gemeenten een stuk beter vergoed zullen worden voor de open ruimte die ze moeten beheren. Anderzijds is er de flinke duw in de rug voor samenwerking op regioniveau. Zowel de extra financiële middelen voor open ruimte als de betere ondersteuning van samenwerking op regioniveau zijn een antwoord van Vlaanderen op de verzuchtingen van Westhoekoverleg. Ook het behoud van de provincies stemt Westhoekoverleg tevreden.
Op 19 juni 2019 – net na de Vlaamse verkiezingen toen de Vlaamse coalitie vorming van start ging – organiseerde Westhoekoverleg een Congres van Vlaamse plattelandsgemeenten in het Vlaamse Parlement. Op dit congres werd een slotverklaring opgemaakt die uiteindelijk door heel wat Vlaamse plattelandsgemeenten als motie werd aangenomen. In deze verklaring werden verzuchtingen geformuleerd m.b.t. de financiering van het platteland en de open ruimte, ecosysteemdiensten, ondersteuning van dorpen en een beleid inzake ruimtelijke ordening en mobiliteit dat ontwikkelingsmogelijkheden biedt aan het platteland.
Westhoekoverleg stelt op meerdere plaatsen in het regeerakkoord vast dat er hieraan tegemoet gekomen wordt. Ecosysteemdiensten en verschillende ambities inzake open ruimte zijn er in terug vinden. Kers op de taart is het openruimtefonds dat voor de Westhoekgemeenten alleen al bijna 34 miljoen euro extra aan financiële middelen voorziet in de komende beleidsperiode.
Al sinds 2016 richtte Westhoekoverleg zich tot de Vlaamse overheid om tot een beter beheer van de open ruimte te komen. Dit leidde tot de oprichting van een themagroep ‘financiering beheer open ruimte’ in de schoot van het Interbestuurlijk Plattelandsoverleg (IPO) waar lokale besturen (VVSG) samen met de Vlaamse provincies (VVP), het Vlaams Overlegplatform Regionale Landschappen (VORL) en de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) ideeën ontwikkelden omtrent een efficiënter en effectiever beheer van die open ruimte met alle betrokken partijen. Eind 2018 werden de conclusies geformuleerd die mee vorm gaven aan het nieuwe Vlaamse regeerakkoord.
Verder stemmen ook de positieve verwijzingen naar regiovorming van onderuit de Westhoek hoopvol. Eind 2017 richtten de gemeenten een nieuwe intercommunale op (DVV Westhoek) die de drager moet worden van bestaande en toekomstige samenwerking tussen gemeenten. Door de oprichting van deze nieuwe structuur konden al verschillende bestaande structuren worden afgeschaft. Deze leidt dus tot efficiëntere en transparantere samenwerking.
In het regeerakkoord wordt deze werkwijze van samenwerking op het niveau van vaste regio’s duidelijk als model voor de toekomst naar voor geschoven. Westhoekoverleg hoopt dat de Vlaamse regering hier snel mee aan de slag zal gaan, want op het terrein kan worden vastgesteld dat heel wat decretale en andere bepalingen deze nieuwe werkwijze bemoeilijken of onmogelijk maken!
Westhoekoverleg is dus blij met het nieuwe regeerakkoord, maar stelt ook vast dat er nog zaken zijn die onaangeroerd bleven. Veel zal afhangen van de wijze waarop er uitvoering wordt gegeven aan het regeerakkoord om werkelijk tot de gewenste resultaten op het terrein te komen. Lokale besturen zijn uitstekend geplaatst om dit van nabij op te volgen. Westhoekoverleg zal dit de komende maanden en jaren nauwgezet ter harte nemen. De organisatie van een burgemeestersoverleg van Vlaamse plattelandsgemeenten wordt daarom in 2020 in het vooruitzicht gesteld.